جاذبه عاشقانه

تهیه کننده : یاسمن هاشمی

عشق چیزی بیشتر از دوست داشتن شدید است .بسیاری از ما کسانی را میشناسیم که دوستشان داریم ولی عاشق آنها نیستیم و برخی از ما به کسی احساس جاذبه شهوانی داشتیم که وی را دوست نداشتیم . پژوهش ها این باورهای روزمره را تایید میکنند . یکی از نخستین پژوهشگرانی که درباره عشق رمانتیک بررسی میکردند عباراتی را که مردم نمودار عاشق بودن میدانستند جمع آوری کرد و مقیاس های مستقلی برای هرکدام ساخت .
پرسش های مقیاس دوست داشتن به این مطلب میپردازد که تا چه میزان طرف مقابل دوست داشتنی ، قابل احترام ، قابل تحسین و دارای پختگی و قضاوت خوب تلقی می‌شود . پرسشهای مقیاس عشق به سه زمینه‌ی اصلی می‌پردازد : احساس دلبستگی ، احساس اهمیت برای طرف مقابل و احساس اعتماد . این دو مقیاس همبستگی متوسطی با هم دارند: ۵۶٪ برای مردان و ۳۶٪ برای زنان .

عشق و ازدواج : مفهموم عشق رمانتیک یک مفهوم قدیمی است اما این باور که عشق رمانتیک ربط زیادی به ازدواج دارد جدیدتر و همگانی تر است . در برخی فرهنگ ها بجز غرب ، هنوز به ازدواج به عنوان فرارو مداری کنتراکی یا مالی نگاه میکنند که هیچ سروکاری با عشق ندارد . در جامعه خود ما پیوند بین عشق و ازدواج در طول سی سال گذشته عملا محکم‌تر شده است . در ۱۹۷۶ از گروهی ای دانشجویان سوال شد :« اگر مردی (زنی) دارای ویژگی های باشد که شما می‌پسندید آیا اگر عاشق او نباشید حاضرید با او ازدواج کنید ؟ » پاسخ حدود ۶۵٪ از مردان به این سوال منفی بود اما تنها ۲۴٪ از زنان پاسخشان منفی بود ( تنها ۴٪ عملا پاسخ مثبت داده بودند ، اکثر زنان پاسخ قاطعی نداده بودند . )
جنبش زنان در آن زمان تازه آغاز شده بود و احتمال دارد که زنان در آن زمان بیش از زمان فعلی به ازدواج به عنوان شرط لازم برای تامین مالی خود توجه داشته اند .وقتی همین زمینه یابی در سال ۱۹۸۴ تکرار شد ۵۸٪ از زنان و مردان اعلام کردند که بدون عشق حاضر به ازدواج نیستند .

عشق شهوانی و مشفقانه

چندین عالم اجتماعی کوشیده اند بین انواع عشق تمایز قائل شوند . یکی از پذیرفته ترین تمایزها بین عشق شهوانی و مشفقانه . عشق شهوانی به عنوان حالت هیجانی تندی تعریف شده است که در آن رقت و احساسات جنسی ، وجد و رنج ، اضطراب و آرامش ، نوع دوستی و حسادت در مجموعه ای از احساسات سردرگم ، همزیستی دارند . چنین فرض شده است که تجربه عشق شهوانی آمیزه ای است از انگیختگی فیزیولوژیایی با این تصور که انگیختگی را معشوق بر می‌انگیزد .
در مقابل عشق مشفقانه بصورت « احساس محبت به کسانی که زندگی ما عمیقأ با آنها آمیخته شده است » تعریف شده است . ویژگی های عشق مشفقانه شانل اعتماد ، مراقبت ، تحمل عیب ها و یکدندگی های طرف مقابل ، مایه هیجانی که بیشتر محبت و عطوفت است تا شور سرکش شهوانی . پا به پای ادامه رابطه در طول زمان وابستگی متقابل بیشتر میشود و توان بالقوه برای هیجان شدید عملا افزایش میابد .
این امر را میتوان در احساس تنهایی و فراق شدید یاران قدیم در شرایط جدایی موقت یا در فروپاشیدگی هیجانی کسانی که یاران قدیم را از دست میدهند ، مشاهده کرد . اما شگفت آنکه چون زوج های مشفق در زندگی روزانه تا این اندازه با هم همساز و هماهنگ اند . فراوانی هیجانات تند معمولا کم است . در زمینه یابی یاد شده ، بسیاری از زنان و مردان جوان اظهار داشته‌اند که اگر عشق از ازدواج رخت ببندد همین برای پایه دادن به ازدواج کافی است . اما کسانی که عشق را همان عشق شهوانی میدانند احتمال بیشتری دارد که دچار نوامیدی میشوند . غالب زوج های موفق و بادوام بر عناصر مشفقانه‌ی رابطه خود تاکید می‌ورزند . نظریه ها و پژوهش‌ها هردو نشان داده احساسات شدید که مشخص کننده عشق شهوانی است در طول زمان کمتر دوام می‌آورند .
چنانکه جیرالدی نویسنده قرن شانزدهم عنوان کرده است :« تاریخچه هر ماجرای عاشقانه به یک معنا نمایشی است از مبارزه آن در برابر زمان . »
این مطلب در تحقیقی نشان داده است که در آن ازدواج های درازمدت در آمریکا _ که زوج ها مدعی اند با عشق آغاز شده _ با ازدواجهای سنتی ژاپنی که والدین آنها را برقرار میکنند مقایسه شد . چنانکه انتظار میرفت ، ازدواجهای آمریکایی با ابراز عشق و تمایل جنسی بیشتری آغاز میشد تا ازدواج های سنتی ژاپنی . اما عشق ابراز شده در هر دو گروه بتدریج کاهش می‌یافت تا اینکه پس از ده سال تفاوتی بین دو گروه دیده نمیشد . با اینهمه بسیاری از زوج های شرکت کننده در این آزمایش از ازدواج خود اظهار رضایت کامل میکردند .ازدواج هایی که تبدیل به عشق مشفقانه عمیق با ویژگی هایی از قبیل ارتباط متقابل بین دو طرف ، تقسیم کار منصفانه و برابری در قدرت تصمیم گیری شده بود .
نتیجه اینکه عشق شهوانی برای شروع ممکن است بسیار مفید باشد اما نیروهایی که رابطه خوب و دراز مدت را ایجاد میکند از همان آغاز کمتر وجود دارد و مستلزم تلاش بیشتر مبتنی بر برابری است تا بر شور و اشتیاق شهوت .

درواقع حتی ممکن است بین عشق شهوانی و مشفقانه نوعی همسازی ذاتی وجود داشته باشد چنانکه هم اکنون خواهید دید .

نظریه مثلثی عشق

عشق را به سه جزء تقسیم میکنند : صمیمیت ، شهوت و تعهد . صمیمیت جزء هیجانی و عاطفی است و شامل احساس نزدیک بودن میشود.

منبع: کتاب زمینهء روانشناسی هیلگارد

تهیه کننده : یاسمن هاشمی