کودکان نابینا و کم بینا

تهیه کننده :یاسمن هاشمی

نقص بینایی یعنی ضعف حس بینایی یا نابینایی کامل که در یادگیری کودک تاثیر دارد . کودکان مبتلا به نقص بینایی از نظر قانون به دو گروه تقسیم میشوند . این تقسیم‌بندی براساس توانمندی‌های آنها در استفاده از حس بینایی است . کودک کاملا نابینا کودکی است که از فاصله ۶۰ سانتی متری میتواند اشیایی را ببیند که فرد سالم آن را از فاصله ۶۰۰ سانتی متری میبیند . کودکان مبتلا به کم بینایی در چشمی که بهتر میبینند دیدی برابر با ۲۰ روی ۷۰ ، تا ۲۰ روی ۲۰۰ دارند . آنها در انجام دادن کارهایی ک مستقیما با بینایی درارتباط است به مشکل برمیخورند که با بهره گیری از تکنولوژی می‌توانند یادگیری داشته باشند . از نظر آموزشی تفاوت بین کودکان نابینا و کم بینا این است که کودکان نابینا از حس لامسه یا شنوایی خود به عنوان کانالهای اصلی یادگیری استفاده میکنند درحالی که کودکان کم بینا به کمک تکنولوژی و … بازهم از حس بینایی خود به عنوان کانال اصلی یادگیری استفاده میکنند .

مشکلات ادراک بصری
ادراک بصری یعنی توانایی تفسیر آنچه دیده شده است ‌که مشکل در نحوه پردازش اطلاعات در مغز است .
تمیز بصری (تفکیک بصری ، تبعیض دیداری ) : توانایی نگاه کردن به اشبا و تصاویر و کشف شباهت ها و تفاوت ها . کودکانی که در تمیز بصری مشکل دارند نمی‌توانند اشیا را براساس رنگ ، اندازه یا شکل پسته بندی کنند و یا تلاش میکنند یک شیء بزرگ را داخل یک ظرف کوچک بکنند . جهت یابی بصری : با جهت یابی فضایی مرتبط است .کدوم ممکن است اشیای سه بعدی مثل کاهو ، کلاه یا قلم نقاشی را تشخیص دهد اما همان اشیا را در عکس دوبعدی تشخیص ندهد . حافظه بصری : یعنی به یاد آوردن آنچه دیده شده است ، حداقل به مدت چند ثانیه . کودکانی که مشکل حافظه بصری دارند ممکن است یک حیوان را ، که عکسش روی کارت های آموزشی آنها قرار دارد ، به یاد نیآورند . تعقیب بصری : یعنی مهارت در دنبال کردن اشیا با چشم . کودکانی که در دنبال کردن با چشم مشکل دارند ممکن است نتوانند چشم خود را روی توپ نگه دارند یا دکمه های لباس خود را از بالا به پایین ببندند . تعقیب بصری معمولا با مهارت خواندن ارتباط دارد زیرا خواندن متون کتبی به حرکات سیستماتیک چشم از راست به چپ و از بالا به پایین نیاز دارد . ادغام بصری_ حرکتی : مهارتی است که از طریق آن ، کودک می‌تواند حرکات چشم و حرکات دست را با هم هماهنگ کند . کودکان مبتلا به این نقص ممکن است تقریبا در همه کارهای حرکتی که به بینایی نیاز دارند مشکل داشته باشند .
تنها ۴ کودک از ۰۰۰\۱۰ در آمریکا نقص بینایی دارند . اکثر کودکان مبتلا به نقص بینایی به عارضه های دیگر نیز مبتلا هستند ، ازجمله فلج مغزی ، معلولیت ذهنی ، اوتیسم و سایر اختلالات که آموزش ویژه آنها را دشوارتر میسازد .
بینایی یا ادراک بصری به سه چیز متکی است : مغز ، تجربه و سالم بودن چشم‌ها . دو انسان که چشم های سالم و عادی دارند ممکن است یک تجربه بینایی واحد را به شیوه ای متفاوت تفسیر کنند زیرا سابقه یادگیری آنها متفاوت است و در زندگی تجربه‌های متفاوتی داشته‌اند . درچشم سالم و کامل ، برای داشتن دید واضح از اشیایی که در فاصله شش متری یا بیشتر قرار دارند هیچ انقباض یا انبساطی ماهیچه‌ای مورد نیاز نیست .

علل نقص بینایی
تعداد زیادی از عارضه‌ها می‌توانند در کودکان از لحظه تولد تا ۵ سالگی ، اختلالات بینایی شدید ایجاد کنند . از عارظه های ارثی تا بیماری‌های عفونی ، سرطان ، آسیب ها و رویدادهای مختلف محیطی گسترش یابند . علت نقص بینایی چه ارثی باشد و چه بیماری ، نتیجه آن محدودیت بینایی است .
یکی از رایج ترین بیماری های عفونی ، روبلا (سرخجه یا سرخک آلمانی ) این که مادر در طول بارداری به آن مبتلا میشود و علاوه بر مشکلات بینایی میتواند نقص های مادرزادی شدید ، معلولیت ذهنی و نقص شنوایی را موجب شود . اما کنترل همراه با آموزش از تعداد دانش آموزانی که به این دلیل نابینا میشوند را کاهش داده است .

آسیب به چشم یا تخریب چشم
گاهی رشد ناکافی چشم ، آسیب رساندن به آن یا خوب کار نکردن یک یا چند عضو چشم باعث نقص های بینایی میشود . آب مروارید و گلوکوما دو نمونه از این مشکلات هستند . آب مروارید یعنی کدرشدن عدسی چشم که مانع از عبور نور کافی برای دیدن واضح می‌شود . گلوکوما عبارت است از فشار بیش از حد در داخل کره چشم که در نتیجه‌ی مختل شدن یا مسدود شدن جریان آزاد مایع درون چشم به وجود می‌آید . عملکرد ناصحیح عضلاتی که چشم ها را کنترل میکند و حرکت میدهند میتواند دیدن را دشوار یا غیرممکن کند .

نقص‌های کورتیکال ویژوآل (کورتکسی بینایی) : این اصطلاحات به کاهش بینایی در اثر آسیب های شناخته یا ناشناخته به مغز یا عملکرد ناصحیح بخش‌هایی از مغز در تفسیر اطلاعات بصری اشاره دارد .

ویژگی‌های کودکان مبتلا به نقص‌های بینایی :
۱) ۶۰٪ کودکان ناتوانی های دیگری نیز داشتند و دوسوم این ناتوانی‌ها شدید محسوب میشدند . ۲) بیشترین بیماری‌های این کودکان عبارت بودند از نقص بینایی مغزی (۲۱٪) ، آسیب شبکیه به علت زودرسی (۱۹٪) و رشد ناکامل عصب بینایی (۱۷٪ ) . ۳) اکثر فرایندهای رشدی این کودکان ، در مقایسه با کودکان عادی ، دچار تاخیر شده بود . کودکانی که علاوه بر نقص بینایی ، مشکلات دیگری داشتند ، از نظر رشدی نسبت به کودکانی که مشکلات اضافی نداشتند به تاخیر بیشتری دچار بودند . ۴) این کودکان از نظر رشد اجتماعی و شناختی نیز تاخیر داشتند . ۵) والدین این کودکان بیشتر از والدین کودکان عادی استرس احساس می‌کردند . اکثر کودکان مبتلا به نقص بینایی ساکت و بدون فعالیت هستند چون انگیزه ای برای حرکت ندارند .
یک وسیله استاندارد برای معاینه چشم تابلوی اسنلن است و در آن چند حرف الفبا در چند سطر که به تدریج کوچک و کوچکتر میشود پرینت شده است و کودکان باید آنها را از فاصله ۶ متری بخوانند .

درنتیجه این کودکان برای اینکه در بزرگسالی زندگی بهتری داشته باشند ، بیشتر به سازگاری اجتماعی نیاز دارند تا به برنامه های آموزش حرفه وفن

تهیه کننده : یاسمن هاشمی

کودکان ناشنوا و کم شنوا